سخن دبیر علمی همایش:
تاریخ ایران در سده های میانه، یا به تعبیر دقیق تر دوره پساباستان ایران، از جهات مختلف برای تاریخ ایران، منظقه غرب آسیا و تاریخ جهان واجد اهمیت است. از جمله این که امروز بیش از 12 کشور مهم منطقه غرب آسیا در مطالعات تاریخ سرزمین خود، دوره ای طولانی(بیش از یکصد سال) را به بررسی تاریخ حکمرانی سلجوقیان در سرزمینشان اختصاص می دهند. از این منظر تاریخ سلجوقیان بخشی از تاریخ مشترک کشورهای منطقه در سده های میانه است. با این وصف تا کنون شمار محققان متخصص در این دوره بسیار اندک و تحقیقات انجام شده در داخل و خارج از کشور ناچیز بوده است و پیش بینی می شود با وضعیت کنونی آموزش و پژوهش در مراکز دانشگاهی داخل و خارج کشور این شرایط استمرار خواهد یافت. از این رو ضرورت دارد برای دگرگونی در چنین وضعیت ناگواری با ایجاد تحرک و تدارک فضاهای لازم برای تربیت محقق و رشد مطالعات تاریخی این دوره کوشش های منظم و پایداری انجام شود.
بر این اساس از سال 1399 برنامه ای راهبردی برای رشد و گسترش مطالعات سلجوقی در گروه تاریخ ایران دانشگاه تهران طراحی گردید. یک بخش از آن برنامه شامل شناسائی حوزه های مطالعات سلجوقی در داخل و خارج از کشور و شبکه سازی محققان مربوط در سطح بین الملل و زمینه سازی برای نشر و ترویج نتایج مطالعات سلجوقی شناسی و ارتقای سطح مطالعات مربوط است. از این رو در سال جاری اولین همایش تاریخ ایران در دوره سلجوقیان به موضوع تاریخ اقتصادی ایران در دوره سلجوقیان و در سطح ملی اختصاص یافت. همایش سال 1401ش به موضوع وضعیت مطالعات سلجوقی در داخل و خارج از کشور اختصاص داشته و به صورت بین المللی برگزار خواهد شد. این برنامه ها به میزبانی تاریخ دانشگاه تهران و با همکاری دیگر دانشگاهها و مراکز علمی برگزار می شود.
محورهای فراخوان مقالات همایش تاریخ اقتصادی ایران در دوره سلجوقیان با عنایت به دو نکته مهم طراحی شده است: یک: زمانبندی تحوّلات اقتصادی ایران در سدههای میانه با دوران حکمرانی سلجوقیان انطباق پذیر نیست و از این رو مباحث تخصصی موضوع همایش محدود به دو قرن مزبور نبوده و به اصطلاح دوران پساباستان در ایران، که به پایان دوره سلجوقیان ختم میشود را در بر میگیرد. دوم: تاکید بر موضوع تاریخ اقتصادی ایران با عنایت به لزوم شناخت پیچیدگیهای مناسبات اجتماعی و تبیین عوامل اقتصادی در تحوّلات جامعه ایران در سدههای میانه است. از این رو، رویکرد غالب در طراحی محورهای بحثها، شناسائی مسائل و فرآیندهای تغییرات دورانسازی است که عوامل اقتصادی در جامعه ایران به وجود میآورد.
در باب این گونه مباحث در فواصل بعدی سخن خواهیم گفت.